Pranayama – technika oddychania praktykowana po asanach. Ma ona głównie na celu ćwiczenie trzech zestawów mięśni oddechowych: przepony, międzyżebrowych i obojczyka poprzez zwiększenie wydolności oddechowych i poprawę siły oraz wytrzymałości ciała i umysłu.

Tak jak w przypadku większości metod stosowanych przeze mnie, tak i w przypadku Pranayamy bazuję na metodologii opracowanej, a raczej zmodyfikowanej przez Sri Yogendra. Prawidłowe stosowanie tych metod jest bezpieczne i może być wykorzystywane niemalże przez wszystkich. Oprócz podstawowych metod oddechowych (Pranayama I-VIII) zmodyfikowanych po przeprowadzeniu wielu badań przez założyciela Instytutu, praktykuję między innymi: Anuloma- Viloma, Bhastrika, Bhramari, Sheetali, Sitkari, Suryabhedana & Chandrabhedana, Ujjayi.

Już w starożytności, w pismach jogowych jest wspomniane o technikach pranayama. W Hatha yoga pradapika jest wzmianka, że jeśli oddech jest spokojny, robi się spokojny umysł.
Czy jesteś w stanie powiedzieć ile razy myślisz o nogach wracając do domu? To samo dotyczy oddechu, nie zwracamy uwagi na to, jak oddychamy. W rzeczywistości nigdy nie jesteśmy świadomi swoich ruchów, a nawet naszych ciał.

Kiedy pochylamy się do przodu brzuch i okolice klatki piersiowej stają się mniejsze, a płuca się kurczą. Wtedy więc wydychamy powietrze.
Podczas wdechu i wydechu jest lepszy komfort w wykonaniu asany. Proces oddychania zmniejsza napięcie fizyczne i zmęczenie.
Kiedy płuca są pełne lub puste i wstrzymujemy oddech to ten stan nazywamy zawieszeniem. Celem zawieszenia jest: oczyszczenie krwi i toksyn, poprawa koncentracji, wzrost wydolności płuc, a za tym lepsze dotlenienie.
Osoba wykonująca Pranayamę powinna przestrzegać kluczowych zasad, aby nie doprowadzić do homeostazy, zaburzeń oddychania, czkawki, kataru, czy bólu głowy, oczu i uszu.

Oto kilka podstawowych zasad przy wykonywaniu metod oddychania:

1. Usiądź w pozycji Sukhasana lub innej pozycji medytacyjnej i oddychaj swobodnie przez 5-10 minut.
2. Nie napinaj ani nie uciskaj nadmiernie żadnej części ciała, w tym mięśni twarzy.
3. Trzymaj brzuch w normalnym kształcie.
4. Utrzymuj kręgosłup wyprostowany i wykonuj ćwiczenia z najwyższą koncentracją.
5. Unikaj szybkich, gwałtownych ruchów. Pranayamę należy wykonywać stopniowo.
6. Oddech powinien być wydychany bardzo powoli i ostrożnie wdychany.
7. Skoncentruj się na każdym etapie pranayamy.
8. Ściśle niezalecane dla dzieci poniżej 12 roku życia.
9. Nie wykonuj więcej niż trzydzieści rund pranayamy w jednym posiedzeniu.
10. Pranayama jest zwykle praktykowana po asanach. Samodzielnie należy ćwiczyć nie wcześniej niż 3 godziny przerwy po posiłku.

Proste praktyki oddechowe pomagają przygotować osobę do nauki tradycyjnej pranayamy. Służą one głównie ćwiczeniu trzech zestawów mięśni oddechowych – przepony, mięśni międzyżebrowych i obojczykowych.